ប្រវត្តិនៃសង្គ្រាម និង ការបែងចែករៀតណាមជា២

សង្គ្រាមវៀតណាម (១៩៥៤-៧៥) ដែលជាជម្លោះអូសបន្លាយមួយដែលធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនិស្តវៀតណាមខាងជើង និង សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួននៅវៀតណាមខាងត្បូងត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាវៀតកុងប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមខាងត្បូងនិងសម្ព័ន្ធមិត្តសំខាន់របស់ខ្លួនគឺសហរដ្ឋអាមេរិក។ ហៅថា“ សង្គ្រាមអាមេរិក” នៅវៀតណាម (ជារួម“ សង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងជនជាតិអាមេរិកដើម្បីសង្គ្រោះជាតិ”) សង្គ្រាមក៏ជាផ្នែកមួយនៃជម្លោះក្នុងតំបន់ដែលធំជាងគេ នៅក្នុងសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិន និង ការបង្ហាញឱ្យឃើញនៃសង្គ្រាមត្រជាក់ រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និង សហភាពសូវៀត និង សម្ព័ន្ធមិត្តរៀងៗខ្លួន។

បេះដូងនៃជម្លោះគឺជាបំណងប្រាថ្នារបស់វៀតណាមខាងជើងដែលបានកម្ចាត់រដ្ឋបាលអាណានិគមបារាំងនៅវៀតណាមក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៤ ដើម្បីបង្រួបបង្រួមប្រទេសទាំងមូលនៅក្រោមរបបកុម្មុយនិស្តតែមួយដែលយកគំរូតាមសហភាពសូវៀត និង ចិន។ ម៉្យាងវិញទៀតរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមខាងត្បូងបានប្រយុទ្ធដើម្បីការពារប្រទេសវៀតណាមដែលមានសម្ព័ន្ធមិត្តជិតស្និទ្ធជាមួយលោកខាងលិច។

ទីប្រឹក្សាយោធាសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមានវត្តមានក្នុងចំនួនតិចតួចពេញមួយទសវត្សឆ្នាំ ១៩៥០ ហើយត្រូវបានបង្កើតជាទ្រង់ទ្រាយធំចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ១៩៦១ ហើយអង្គភាពប្រយុទ្ធសកម្មត្រូវបានគេណែនាំនៅឆ្នាំ ១៩៦៥។

នៅឆ្នាំ ១៩៦៩ បុគ្គលិកយោធាអាមេរិកជាង ៥០០.០០០ នាក់បានឈរជើងនៅប្រទេសវៀតណាម។ ទន្ទឹមនឹងនេះសហភាពសូវៀត និង ចិនបានចាក់សព្វាវុធផ្គត់ផ្គង់ និង ទីប្រឹក្សាទៅខាងជើងដែលជាការផ្តល់ការគាំទ្រទិសដៅនយោបាយ និង កងទ័ពប្រយុទ្ធទៀងទាត់សម្រាប់យុទ្ធនាការនៅភាគខាងត្បូង។

ការចំណាយនិងគ្រោះមហន្តរាយនៃសង្គ្រាមដែលកំពុងកើនឡើងបានបង្ហាញយ៉ាងច្រើនសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលអាចទ្រទ្រង់បានហើយអង្គភាពប្រយុទ្ធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវបានដកចេញនៅឆ្នាំ ១៩៧៣។ នៅឆ្នាំ ១៩៧៥ វៀតណាមខាងត្បូងបានធ្លាក់ដល់ការលុកលុយពេញទំហឹងដោយខាងជើង។

ការចំណាយរបស់មនុស្សជាតិ នៃជម្លោះដ៏វែងគឺអាក្រក់សម្រាប់អ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។ រហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៩៥ ប្រទេសវៀតណាមបានចេញការប៉ាន់ស្មានជាផ្លូវការនៃការស្លាប់ដោយសារសង្គ្រាម: មានជនស៊ីវិលចំនួន ២ លាននាក់ទាំងសងខាង និង អ្នកប្រយុទ្ធវៀតណាមខាងជើង និង វៀតកុងប្រមាណ ១,១ លាននាក់។

យោធាសហរដ្ឋអាមេរិកបានប៉ាន់ប្រមាណថាទាហានវៀតណាមខាងត្បូងចន្លោះពី ២០ម៉ឺន ទៅ ២៥ម៉ឺននាក់ បានស្លាប់នៅក្នុងសង្គ្រាម។ នៅឆ្នាំ ១៩៨២ ពិធីរំលឹកអតីតយុទ្ធជនវៀតណាមត្រូវបានឧទ្ទិសកុសល នៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ឌី ស៊ី។ បានបញ្ចូលឈ្មោះសមាជិក ៥៧.៩៣៩ នៃកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធសហរដ្ឋអាមេរិកដែលបានស្លាប់ ឬ បាត់ខ្លួនដោយសារសង្គ្រាម។

ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខការបន្ថែមទៅក្នុងបញ្ជីបាននាំឱ្យមានអតីតកាលសរុបចំនួន ៥៨២០០។ ក្នុងចំណោមប្រទេសដទៃទៀតដែលបានប្រយុទ្ធដើម្បីវៀតណាមខាងត្បូងក្នុងទ្រង់ទ្រាយតូច កូរ៉េខាងត្បូង បានរងគ្រោះជាង ៤.០០០ នាក់ស្លាប់នៅថៃ ប្រហែល ៣៥០ អូស្ត្រាលី ជាង ៥០០ នាក់ហើយ នូវែលហ្សេឡង់ខ្លះមានបួនដប់នាក់។

ប្រទេសវៀតណាមបានងើបចេញពីសង្គ្រាមជាមហាអំណាចយោធាដ៏ខ្លាំងក្លាមួយនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ប៉ុន្តែកសិកម្ម ពាណិជ្ជកម្ មនិង ឧស្សាហកម្មរបស់ខ្លួនត្រូវបានបង្អាក់ផ្នែកខ្លះនៃជនបទរបស់ខ្លួនត្រូវបានខ្ចាត់ខ្ចាយដោយគ្រាប់បែក និង ការរុះរើ និងបន្សលើទុកនៅគ្រាប់មីនហើយទីក្រុងនិងទីប្រជុំជននានាត្រូវបានខូចខាតយ៉ាងខ្លាំង។

ការភៀសខ្លួនដ៏ធំមួយនៅឆ្នាំ ១៩៧៥ នៃប្រជាជនស្មោះត្រង់នឹងបុព្វហេតុវៀតណាមខាងត្បូងត្រូវបានអមដោយរលកមួយទៀតនៅឆ្នាំ ១៩៧៨ នៃ“ ប្រជាជនទូក” ជនភៀសខ្លួនដែលភៀសខ្លួនចេញពីរចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចដែលដាក់ដោយរបបកុម្មុយនិស្ត។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរសហរដ្ឋអាមេរិកដែលយោធារបស់ខ្លួនបានធ្វើឱ្យខូចប្រយោជន៍និងអ្នកបោះឆ្នោតស៊ីវិលបានបែកបាក់គ្នាយ៉ាងខ្លាំងបានចាប់ផ្តើមដំណើរការនៃការឈានទៅរកភាពបរាជ័យនៅក្នុងអ្វីដែលជាសង្គ្រាមដ៏វែងនិងចម្រូងចម្រាសបំផុត។ ទីបំផុតប្រទេសទាំងពីរបានបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការឡើងវិញនៅឆ្នាំ ១៩៩៥ ។

អាណានិគមបារាំងត្រូវបានចប់ ហើយវៀតណាមត្រូវបានចែកជាពីរ

សង្គ្រាមវៀតណាមមានដើមកំណើតនៅក្នុងសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនកាន់តែទូលំទូលាយនៅទសវត្ស ១៩៤០ និង១៩៥០ នៅពេលក្រុមជាតិនិយមដូចជាហូជីមីញរបស់វៀតណាមដែលជម្រុញដោយលទ្ធិកុម្មុយនិស្តចិន និង សហភាពសូវៀត បានប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការគ្រប់គ្រងរបស់អាណានិគមដំបូងបង្អស់របស់ជប៉ុន និង បន្ទាប់មកគឺបារាំង។

សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនបារាំងបានផ្ទុះឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៤៦ និង បន្តអស់រយៈពេល ៨ ឆ្នាំដោយការខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើសង្គ្រាមនៅប្រទេសបារាំងបានផ្តល់ថវិកានិង ផ្គត់ផ្គង់យ៉ាងច្រើនដោយសហរដ្ឋអាមេរិក។

ទីបំផុតជាមួយនឹងការចាញ់របស់ពួកគេដោយពួកវៀតមិញ នៅសមរភូមិដៀនបៀនភូនៅខែឧសភាឆ្នាំ ១៩៥៤ បារាំងបានឈានដល់ទីបញ្ចប់នៃការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកគេនៅឥណ្ឌូចិន។ ការប្រយុទ្ធបានជំរុញឱ្យមានអ្នកចរចានៅឯសន្និសីទក្រុងហ្សឺណែវដើម្បីបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងហ្សឺណែវចុងក្រោយនៅខែកក្កដាឆ្នាំ ១៩៥៤។

កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនេះបានបង្កើតជាប៉ារ៉ាឡែលទី ១៧ (តាមរយៈទទឹងទី១៧) ជាខ្សែកំណត់ព្រំដែនបណ្តោះអាសន្ន បំបែកកងទ័ពយោធាបារាំងនិង វៀតមិញ។ ភាគខាងជើងនៃជួរគឺសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យវៀតណាម ឬ វៀតណាមខាងជើងដែលបានធ្វើការតស៊ូ ៨ ឆ្នាំដោយជោគជ័យប្រឆាំងនឹងបារាំង។ ខាងជើងស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងពេញលេញរបស់គណបក្សពលករ​ឬ បក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាមដែលដឹកនាំដោយហូជីមិញ។

រដ្ឋធានីរបស់ខ្លួនគឺហាណូយ។ នៅភាគខាងត្បូងបារាំងបានផ្ទេរអំណាចភាគច្រើនទៅឱ្យរដ្ឋវៀតណាមដែលមានរដ្ឋធានីនៅសៃហ្គន និង ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថានៅក្រោមអំណាចរបស់អតីតព្រះចៅអធិរាជវៀតណាមគឺលោកបាវដាយ។ ក្នុងរយៈពេល ៣០០ ថ្ងៃនៃការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់គ្មានយោធា ឬ DMZ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយការដកកម្លាំងទៅវិញទៅមកនៅខាងជើង និង ខាងត្បូងនៃប៉ារ៉ាឡែលទី ១៧ ហើយការផ្ទេរជនស៊ីវិលណាមួយដែលមានបំណងចាកចេញពីភាគីទាំងពីរត្រូវបានបញ្ចប់ ។ ការបោះឆ្នោតទូទាំងប្រទេសដើម្បីសម្រេចអនាគតនៃប្រទេសវៀតណាមខាងជើង និងខាងត្បូងត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៥៦។

ដោយ៖ សុវណ្ណាឌី