អ្នករុករកល្បីល្បាញ ១០រូបដែលបានផ្លាស់ប្ដូរពិភពលោក

នៅពេលដែលជនជាតិអឺរ៉ុបបានចាប់ផ្តើមជិះទូកឆ្លងកាត់មហាសមុទ្រអាត្លង់ទិចដំបូងដើម្បីស្វែងរកផ្លូវថ្មីទៅកាន់ប្រទេសចិន និងបូព៌ាប៉ុន្តែអ្វីដែលពួកគេបានរកឃើញគឺច្រើនជាងអ្វីដែលពួកគេនឹកស្មានដល់គឺពិភពលោកថ្មី។ ស្វែងយល់បន្ថែមអំពីអ្នករុករកដ៏ល្បីល្បាញបំផុតមួយចំនួននៃប្រវត្តិសាស្ត្រនិងការរកឃើញបដិវត្តរបស់ពួកគេ៖

Marco Polo

Marco Polo គឺជាអ្នករុករក Venetian ដែលត្រូវបានគេស្គាល់តាមរយៈសៀវភៅ The Travels of Marco Polo ដែលពិពណ៌នាអំពីដំណើរនិងបទពិសោធន៍របស់គាត់នៅអាស៊ី។ polo ជាមួយក្រុមគ្រួសាររបស់គាត់បានធ្វើដំណើរពីអឺរ៉ុបទៅអាស៊ីពីឆ្នាំ ១២៧១ ដល់ ១២៩៥ ដែលនៅក្នុងប្រទេសចិនរយៈពេល ១៧ ឆ្នាំ ជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក polo បានឡើងឋានៈជាអភិបាលនៃទីក្រុងចិន។ ក្រោយមក Kublai Khan បានតែងតាំងគាត់ជាមន្រ្តីក្រុមប្រឹក្សាឯកជន ដែលជាអ្នកត្រួតពិនិត្យពន្ធនៅទីក្រុង Yanzhou។ នៅឆ្នាំ ១២៩២ គាត់បានចាកចេញពីប្រទេសចិនដោយធ្វើជាអ្នកសម្របសម្រួលតាមផ្លូវព្រះនាងម៉ុងហ្គោលដែលត្រូវបានគេបញ្ជូនទៅ Persia។ ភាគច្រើននៃអ្វីដែលគាត់បានអះអាង និងបានឃើញត្រូវបានផ្ទៀងផ្ទាត់ដោយអ្នកស្រាវជ្រាវសិក្សា និងអ្នកដទៃទៀត។ រឿងរ៉ាវរបស់ polo បានជំរុញឱ្យមានអ្នកផ្សងព្រេងជាច្រើនរាប់មិនអស់ឱ្យចាប់ផ្តើមមើលពិភពលោក។

Christopher Columbus

Christopher Columbus គឺជាអ្នករុករកអ៊ីតាលី។ Columbus បានទៅសមុទ្រដំបូងជាក្មេងជំទង់ដោយចូលរួមក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាច្រើននៅសមុទ្រ Mediterranean និង Aegean។ ការធ្វើដំណើរបែបនេះទៅកាន់កោះ Khios នៅប្រទេស Greece បាននាំគាត់មកជិតបំផុតនៅអាស៊ី។ នៅឆ្នាំ ១៤៩២ គាត់បានជិះទូកឆ្លងកាត់មហាសមុទ្រ Atlantic ពីរ អេស្ប៉ាញ នៅក្នុង Santa Maria ដោយមាននាវា Pinta និង Niña ជាមួយគ្នាដោយសង្ឃឹមថានឹងរកឃើញផ្លូវថ្មីទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌា។ នៅចន្លោះឆ្នាំ ១៤៩២ និង ១៥០៤ គាត់បានធ្វើដំណើរសរុបចំនួន ៤ដង ទៅកាន់ Caribbean និងអាមេរិកខាងត្បូង។ Columbus ប្រហែលជាស្លាប់ដោយសារជំងឺរលាកសន្លាក់ធ្ងន់ធ្ងរបន្ទាប់ពីឆ្លងរោគនៅថ្ងៃទី ២០ ខែឧសភាឆ្នាំ ១៥០៦ តែគាត់ជឿជាក់ថាគាត់បានរកឃើញផ្លូវខ្លីមួយទៅកាន់ទ្វីបអាស៊ី។

Amerigo Vespucci

America ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះតាម Amerigo Vespucci, ជាអ្នកធ្វើនាវាចរនិងអ្នករុករក Florentine ដែលដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរុករកពិភពលោកថ្មី។ នៅថ្ងៃទី ១០ ខែឧសភាឆ្នាំ ១៤៩៧ Vespucci បានធ្វើដំណើរតាមកប៉ាល់លើកដំបូងរបស់គាត់ដោយចេញដំណើរពីរ Cadiz ជាមួយនឹងនាវាអេស្ប៉ាញ។ នៅខែឧសភាឆ្នាំ ១៤៩៩ ដោយជិះទូកក្រោមទង់ជាតិអេស្បាញ Vespucci បានចាប់ផ្តើមបេសកកម្មបន្ទាប់របស់គាត់ក្នុងនាមជាអ្នកធ្វើនាវាចរម្នាក់ក្រោមបញ្ជារបស់ Alonzo de Ojeda។ ឆ្លងកាត់ខ្សែអេក្វាទ័រពួកគេបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ឆ្នេរដែលឥឡូវជា Guyana ដែលវាត្រូវបានគេជឿជាក់ថា Vespucci បានចាកចេញពីរ Ojeda ហើយបន្តទៅរុករកឆ្នេរសមុទ្រ Brazil។ ក្នុងអំឡុងពេលធ្វើដំណើរនេះ Vespucci ត្រូវបានគេនិយាយថាបានរកឃើញទន្លេអាម៉ាហ្សូននិង Cape St. Augustine។

នៅលើការធ្វើដំណើរលើកទីបីនិងជោគជ័យបំផុតរបស់គាត់ គាត់បានរកឃើញទីក្រុង Rio de Janeiro និង Rio de la Plata សព្វថ្ងៃ។ ដោយជឿជាក់ថាគាត់បានរកឃើញទ្វីបថ្មីគាត់បានហៅថាអាមេរិកខាងត្បូងជាពិភពលោកថ្មី។ នៅឆ្នាំ ១៥០៧ អាមេរិចត្រូវបានដាក់ឈ្មោះតាមគាត់។ គាត់បានទទួលមរណភាពដោយសារជំងឺគ្រុនចាញ់នៅ Seville ប្រទេសអេស្ប៉ាញនៅថ្ងៃទី ២២ ខែកុម្ភៈឆ្នាំ ១៥១២ ។

John Cabot

John Cabot គឺជាអ្នករុករក Venetian និងជាអ្នកធ្វើនាវាចរដែលត្រូវបានគេស្គាល់ដោយសារការធ្វើដំណើររបស់គាត់ទៅអាមេរិកខាងជើងឆ្នាំ ១៤៩៧ ជាកន្លែងដែលគាត់បានធ្វើការទាមទារអង់គ្លេសអោយចុះចតនៅកាណាដាដោយធ្វើខុសចំពោះអាស៊ី។ ទីតាំងជាក់លាក់នៃការចុះចតរបស់ Cabot គឺជាប្រធានបទដែលមានភាពចម្រូងចម្រាស។ ប្រវត្ដិវិទូខ្លះជឿថា Cape Breton ឬដីគោក Nova Scotia អ្នកផ្សេងទៀតជឿជាក់ថាគាត់ប្រហែលជាបានចុះចតនៅ Newfoundland, Labrador ឬសូម្បីតែ Maine បន្ទាប់ពីបានធ្វើដំណើរតាមទូកនៅខែឧសភាឆ្នាំ ១៤៩៨ សម្រាប់ការធ្វើដំណើរត្រឡប់ទៅអាមេរិកខាងជើងវិញគាត់បានបាត់ខ្លួនហើយថ្ងៃចុងក្រោយរបស់ Cabot នៅតែជាអាថ៌កំបាំងដដែល។ វាត្រូវបានគេជឿជាក់ថា Cabot បានស្លាប់ក្នុងឆ្នាំ ១៤៩៩ ឬ ១៥០០ ប៉ុន្តែការស្លាប់របស់គាត់នៅតែជាអាថ៌កំបាំងដដែល។

នៅខែកុម្ភៈឆ្នាំ ១៤៩៨ Cabot ត្រូវបានផ្តល់ការអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើដំណើរថ្មីទៅអាមេរិកខាងជើង។ នៅខែឧសភាឆ្នាំនោះគាត់បានចាកចេញពីរ Bristolប្រទេសអង់គ្លេសដោយមាននាវាចំនួន ៥ និងនាវិក ៣០០ នាក់ នៅលើផ្លូវមួយនាវាមួយបានបិទហើយបានធ្វើដំណើរទៅប្រទេសអៀរឡង់ខណៈដែលនាវា ៤ គ្រឿងទៀតបានបន្តដំណើរទៅមុខទៀត ពីរចំណុចនេះមានតែការប៉ាន់ស្មានអំពីវាសនានៃការធ្វើដំណើររបស់ Cabot។

Ferdinand Magellan

ក្នុងពេលបម្រើការនៅអេស្បាញអ្នករុករកព័រទុយហ្កាល់គឺលោក Ferdinand Magellan បានដឹកនាំការធ្វើដំណើរតាមរុករកអ៊ឺរ៉ុបជាលើកដំបូងដើម្បីធ្វើដំណើរជុំវិញពិភពលោក កាលពីក្មេង Magellan បានសិក្សាធ្វើផែនទីនិងរុករក។ នៅឆ្នាំ ១៥០៥ នៅពេលដែល Magellan អាយុ ២០ ឆ្នាំគាត់បានចូលរួមជាមួយកងនាវាព័រទុយហ្កាល់ដែលកំពុងធ្វើដំណើរទៅអាហ្វ្រិកខាងកើត។ នៅឆ្នាំ ១៥០៩ គាត់បានបង្ហាញខ្លួនគាត់នៅឯសមរភូមិ Diu ដែលក្នុងនោះព័រទុយហ្កាល់បានបំផ្លាញកប៉ាល់អេហ្ស៊ីបនៅសមុទ្រអារ៉ាប់។ ពីរឆ្នាំក្រោយមកគាត់បានរុករក Malacca ដែលមានទីតាំងនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីបច្ចុប្បន្ននិងបានចូលរួមក្នុងការដណ្តើមយកកំពង់ផែ Malacca។

នៅឆ្នាំ ១៥១៩ ជាមួយនឹងការគាំទ្ររបស់ Holy Roman ព្រៈចៅអធិរាជ Charles V លោក Megallan បានរៀបចំស្វែងរកផ្លូវប្រសើរមួយទៅកាន់កោៈ Spice។ នៅខែមិនា ឆ្នាំ ១៥១៩ កងនាវារបស់ Magellan បានទៅដល់កោៈ Homhom នៅលើគែមនៃប្រទេសហ្វិលីពីនដែលមានបុរសតិចជាង ១៥០នាក់ក្នុងចំណោម ២៧០នាក់ដែលបានចាប់ផ្ដើមបេសកកម្ម ។ Magellan បានធ្វើពាណិកម្មជាមួយរាជបុត្រ Rajah Humabon ដែលជាស្ដេចកោៈហើយចំណងត្រូវបានបង្កើតឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ នាវាអេស្បាញឆាប់បានចូលរួមក្នុងសង្រ្គាមរវាង Humabon និងមេដឺកនាំគូរប្រជែងម្នាក់ទៀតនឹង Magellan ត្រូវបានគេសម្លាប់នៅសមរភូមិនៅថ្ងៃ ២៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៥២១។

Hernan Cortes

Hernán Cortés គឺជាជនជាតិអេស្ប៉ាញដែលបានស្រាវជ្រាវអាមេរិកកណ្តាល, Montezuma និងចក្រភព Aztec។ ដំបូងគាត់បានបើកទូកទៅពិភពថ្មីនៅអាយុ ១៩ឆ្នាំ Cortés ក្រោយមកបានចូលរួមបេសកកម្មទៅ Cuba នៅឆ្នាំ ១៥១៨ គាត់បានចេញដំណើរទៅរុករកម៉ិកស៊ិក។ Cortésបានក្លាយជាសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយជនជាតិដើមភាគតិចមួយចំនួនដែលគាត់បានជួបនៅក្នុងប្រទេសម៉ិកស៊ិក ប៉ុន្តែជាមួយអ្នកដទៃទៀតគាត់បានប្រើកម្លាំងដ៏សាហាវដើម្បីយកឈ្នះម៉ិកស៊ិក។ គាត់បានប្រយុទ្ធជាមួយអ្នកចម្បាំង Cholula បន្ទាប់មកគាត់បានផ្តោតលើការកាន់កាប់ចក្រភព Aztec។ នៅក្នុងការប្រយុទ្ធបង្ហូរឈាមរបស់ពួកគេដើម្បីការត្រួតត្រាលើ Aztecs គាត់ត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាបានសម្លាប់ជនជាតិដើមភាគតិច ១០០,០០០ នាក់។ ស្តេច Charlesទី ១នៃប្រទេសអេស្បាញ ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាអធិរាជរ៉ូម៉ាំងបានតែងតាំងគាត់ជាអភិបាលនៃប្រទេសអេស្បាញថ្មីនៅឆ្នាំ ១៥២២ ។

Sir Francis Drake

ឧត្តមនាវីអង់គ្លេស Sir Francis Drake គឺជាមនុស្សទី ២ ដែលបានធ្វើដំណើរជុំវិញពិភពលោកនិងជាអ្នកជិះសេះដ៏ល្បីល្បាញបំផុតនៅសម័យ Elizabethan នៅឆ្នាំ ១៥៧៧ Drake ត្រូវបានគេជ្រើសរើសជាមេដឹកនាំនៃបេសកកម្មដែលមានបំណងដើរកាត់អាមេរិកខាងត្បូងឆ្លងកាត់ច្រក Magellan និងរុករកឆ្នេរដែលលាតសន្ធឹង។ Drake បានបញ្ចប់ដំណើរដោយជោគជ័យហើយត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រីយានី Elizabeth ទី ១ យាងត្រឡប់មកវិញដោយជោគជ័យនៅឆ្នាំ ១៥៨០ ។ គាត់បានស្លាប់នៅឆ្នាំ ១៥៩៦ ដោយសារជំងឺរាគរូសបន្ទាប់ពីបំពេញបេសកកម្មវាយលុកមិនបានជោគជ័យ។

Sir Walter Raleigh

Sir Walter Raleigh ជាអ្នករុករក អង់គ្លេស ទាហាន និងអ្នកនិពន្ធ។ នៅអាយុ ១៧ ឆ្នាំគាត់បានប្រយុទ្ធជាមួយជនជាតិ French Huguenots ហើយក្រោយមកបានសិក្សានៅឯ Oxford គាត់បានមហាក្សត្រី Elizabeth ពេញចិត្ត បន្ទាប់ពីបានបម្រើក្នុងជួរកងទ័ពរបស់នាងនៅ Ireland ហើយក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំបានក្លាយជាប្រធានក្រុមនៃឆ្មាំមហាក្សត្រីយានី។

អ្នកគាំទ្រដំបូងនៃអាណានិគមអាមេរិចខាងជើង Raleigh បានព្យាយាមបង្កើតអាណានិគម ប៉ុន្តែមហាក្សត្រីបានហាមឃាត់មិនឱ្យគាត់ចាកចេញ។ នៅចន្លោះឆ្នាំ ១៥៨៥ និង ១៥៨៨ គាត់បានវិនិយោគក្នុងបេសកកម្មជាច្រើននៅលើមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិកដោយព្យាយាមបង្កើតអាណានិគមនៅជិតរ៉ូណននៅឆ្នេរសមុទ្រដែលឥឡូវនេះជារដ្ឋ North Carolina ហើយដាក់ឈ្មោះវាថា“ Virginia” ដើម្បីជាកិត្តិយសដល់មហាក្សត្រីElizabeth។ ដោយត្រូវបានការចោទប្រកាន់ពីរស្ដេច James , Raleigh ត្រូវបានគេចាប់ដាក់គុកហើយទីបំផុតត្រូវបានគេសម្លាប់។

James Cook

James Cook គឺជាប្រធានក្រុមនាវាចរ និងជាអ្នករុករក។ បន្ទាប់ពីបម្រើជាកូនជាងលោក Cook បានចូលបម្រើការងារនៅកងទ័ពជើងទឹកអង់គ្លេសហើយនៅអាយុ ២៩ ឆ្នាំគាត់ត្រូវបានតម្លើងឋានៈជាមេនាវា។ ក្នុងកំឡុងពេលសង្រ្គាមប្រាំពីរឆ្នាំ (១៧៥៦-១៧៦៣) គាត់បានបញ្ជានាវាដែលត្រូវបានចាប់យកសម្រាប់កងនាវាចរភូមិន្ទ នៅឆ្នាំ ១៧៦៨ លោកបានបញ្ជាបេសកកម្មវិទ្យាសាស្ត្រដំបូងនៅប៉ាស៊ីហ្វិក។

នៅឆ្នាំ ១៧៧០ នៅលើនាវារបស់គាត់ HMB Endeavour, លោក Cook បានសាកទៅប្រទេសនូវែលសេឡង់ និងឃើញថ្មប៉ប្រះទឹកដ៏អស្ចារ្យរបស់អូស្ត្រាលី។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកតំបន់នេះត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាតំបន់មួយដែលមានគ្រោះថ្នាក់បំផុតក្នុងពិភពលោកក្នុងការធ្វើនាវាចរណ៍ ក្រោយមកគាត់បានបកស្រាយពីអត្ថិភាពនៃ Terra Australis ដែលជាទ្វីបដ៏អស្ចារ្យនៅភាគខាងត្បូង។ ដំណើររបស់ cook បានជួយណែនាំអ្នករុករកជំនាន់ក្រោយ និងបានផ្តល់ផែនទីត្រឹមត្រូវដំបូងគេនៅប៉ាស៊ីហ្វិក។

Francis Pizarro

ក្នុងឆ្នាំ ១៥១៣ អ្នករុករកជនជាតិអេស្ប៉ាញនិងជាអ្នកសញ្ជ័យ Francisco Pizarro បានចូលរួមជាមួយ Vasco Núñez de Balboa ក្នុងការដើរក្បួនរបស់គាត់ទៅកាន់សមុទ្រខាងត្បូងដែលឆ្លងកាត់កោះ Isthmus នៃ Panama។ ក្នុងអំឡុងពេលនៃការធ្វើដំណើររបស់ពួកគេ Balboa និង Pizarro បានរកឃើញអ្វីដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកទោះបីជា Balboa ត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ថាជាអ្នកដំបូងក៏ដោយដូច្នេះត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថាជាការរកឃើញដំបូងរបស់អឺរ៉ុបនៅមហាសមុទ្រ។

ក្នុងឆ្នាំ ១៥២៨ Pizarro បានវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសអេស្ប៉ាញវិញហើយបានគ្រប់គ្រងដើម្បីទទួលបានគណៈកម្មការពីអធិរាជ។ Charles V . Pizarro ត្រូវយកឈ្នះលើទឹកដីភាគខាងត្បូងនិងបង្កើតខេត្តថ្មីរបស់អេស្បាញនៅទីនោះ។ នៅឆ្នាំ ១៥៣២ អមដោយបងប្អូនរបស់គាត់ Pizarro បានផ្តួលរំលំមេដឹកនាំ Atahualpa និងបានយកឈ្នះប្រទេស Peru។ បីឆ្នាំក្រោយមកគាត់បានបង្កើតទីក្រុងថ្មីរបស់លីម៉ា។ យូរៗទៅភាពតានតឹងកាន់តែខ្លាំងឡើង អ្នកដណ្តើមបានវាយលុកប្រទេស Peru និងអ្នកដែលបានមកដល់ក្រោយដើម្បីទទួលយកការទាមទារមួយចំនួននៅក្នុងខេត្តថ្មីរបស់អេស្ប៉ាញ ជម្លោះនេះទីបំផុតនាំឱ្យមានការធ្វើឃាត Pizarro នៅឆ្នាំ ១៥៤១។