លោក José Mujica ដោយលោកមានឈ្មោះពញគឺ José Alberto Mujica Cordano ដោយបានកើតនៅថ្ងៃទី ២០ ខែឧសភាឆ្នាំ ១៩៣៥ នៅក្នុងទីក្រុង Montevideo ប្រទេសអ៊ុយរូហ្គាយ។ លោកក៏ជាអ្នកនយោបាយអ៊ុយរូហ្គាយដែលបានបម្រើការជាប្រធានាធិបតីរបស់ប្រទេសអ៊ុយរូហ្គាយ ពីចន្លោះឆ្នាំ ២០១០ ដល់ឆ្នាំ២០១៥។ ការឡើងកាន់តំណែងនេះបន្ទាប់ពីលោកបានជាប់ពន្ធនាគារអស់រយពេលជាយូរមកហើយចំពោះសកម្មភាពទ័ពព្រៃរបស់គាត់ជាមួយអង្គការបដិវត្តធូម៉ាម៉ារ៉ូ (Tupamaro)។
លោកMujicaបានកើតមកដោយមានឪពុកម្តាយដែលមានមាឌតូច ហើយគាត់បានធំឡើងនៅសង្កាត់មួយនៅជាយMontevideo។ នៅដើមទសវត្ស ១៩៦០ លោកMujicaបានចូលរួមជាមួយធូប៉ូម៉ារ៉ូ ដែលជាអង្គការបដិវត្តមួយត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយRaúl Sendic និង សមាជិកអ្នកដទៃទៀតដែលមានគោលបំណងធ្វើឱ្យអន្តរាយ និង ផ្ដួលរលំដល់ការដឹកនាំដែលគាបសង្កត់របស់មេដឹកនាំអ៊ុយរូហ្គាយ។
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមកតាប៉ូម៉ារ៉ូបានប្រែទៅជាសកម្មភាពឃោរឃៅរួមមានការដុតផ្ទះការចាប់ពង្រត់នយោបាយនិងការធ្វើឃាតមន្ត្រីប៉ូលីសមួយចំនួននិងមួយចំនួនទៀត។ លោកMujicaត្រូវបានចាប់ខ្លួនជាច្រើនដងចំពោះសកម្មភាពរបស់គាត់ ហើយត្រូវបានផ្តន្ទាទោសក្នុងឆ្នាំ ១៩៧១ ពីបទសម្លាប់ប៉ូលីស។ គាត់បានរត់គេចពីពន្ធនាគារចំនួនពីរដង ប៉ុន្តែគាត់ត្រូវបានគេចាប់ជាថ្មីទាំងពីរដង និង បានបម្រើការប្រហែល ១៤ ឆ្នាំ។ ក្នុងនាមជាអ្នកទោសនៃរបបផ្តាច់ការយោធា ឃោរឃៅ ដែលបានដណ្តើមអំណាចក្នុងរដ្ឋប្រហារមួយក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៧៣ លោកMujicaត្រូវបានធ្វើទារុណកម្ម និង ចំណាយពេលយ៉ាងយូរនៅក្នុងការឃុំឃាំងទោលរួមទាំងពីរឆ្នាំនៅបាតអណ្តូងទៀតផង។
ការចូលរួមក្នុងតួនាទីជាមេដឹកនាំជាតិ
បន្ទាប់ពីការបរាជ័យនៃឆ្នាំ ១៩៨០ ដែលត្រូវបានស្នើរឱ្យរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីមួយដែលបានបញ្ឈប់ការស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញឡើងវិញ និង ចំពេលមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដែលកំពុងតែកើតមាឡើងផងនោះ របបផ្តាច់ការបានចរចាជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធដើម្បីស្តារប្រទេសវិលត្រឡប់ទៅរករដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យនៅឆ្នាំ ១៩៨៥ ។
ឆ្នាំនោះនៅក្រោមការលើកលែងទោសទូទៅ។ Tupamaro បានចូលរួមជាមួយក្រុមចម្រុះឆ្វេងនិយមដែលគេស្គាល់ថាជារណសិរ្សធំ (Frente Amplio; FA) និង រៀបចំជាគណបក្សនយោបាយស្របច្បាប់ចលនានៃការចូលរួមដ៏ពេញនិយម (Movimiento de participación Popular; MPP) សម្រាប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ១៩៨៩ ។ លោកMujicaបានក្លាយជាបុគ្គលម្នាក់ដែលមានសំឡេងគាំទ្រឈានមុខគេមួយរបស់គណបក្ស។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរគាត់បានផ្លាស់ទៅធ្វើស្រែមួយនៅខាងក្រៅម៉ុនធូវីដជាមួយដៃគូដ៏យូរអង្វែងរបស់គាត់និងអតីតសមាជិក Tupamaro គឺLucía Topolansky ដែលនៅតែសកម្មក្នុងនយោបាយហើយពួកគាត់រៀបការនៅឆ្នាំ ២០០៥។ បន្ទាប់មកលោកបានជាប់ឆ្នោតជាមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់របស់ប្រទេសរួមមាន៖
- លោកMujica បានបម្រើការមួយអាណត្តិនៅក្នុងសភាតំណាង នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៩៥ ដល់ឆ្នាំ ២០០០
- ហើយបន្ទាប់មកត្រូវបានគេបោះឆ្នោតជ្រើសរើសជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាក្នុងឆ្នាំ ២០០០។
- ក្រុមចម្រុះដែលបានដណ្តើមបានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភានីតិប្បញ្ញត្តិ និង បេក្ខជនប្រធានាធិបតីគឺសង្គមនិយមTabaréVázquezក៏បានឈ្នះការបោះឆ្នោតផងដែរ។ នៅក្នុងដំណើរការនេះលោកមូជីកាបានស្បថចូលកាន់តំណែងជាមេដឹកនាំព្រឹទ្ធសភានៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០០៥។
- លោកក៏បានបម្រើការជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្ម ពីឆ្នាំ២០០៥ ដល់ឆ្នាំ២០០៨ នៅក្នុងគណៈរដ្ឋមន្រ្តីរបស់វ៉ាសាស។
ដោយរលកនៃការអនុម័តសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលកណ្តាលឆ្វេងនិយមដែលទទួលបានជោគជ័យរបស់លោកហ្សាហ្សេស។ នោះMujicaបានទទួលសំឡេងគាំទ្រក្នុងការតែងតាំងជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីរបស់គណបក្ស ក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០០៩ ។ មួយក្នុងចំណោមដៃគូប្រកួតប្រជែងរបស់គាត់គឺលោក Danilo Astori សមាជិកព្រឹទ្ធសភា និង ជាអតីតរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុនៅទីបំផុតបានជ្រើសរើសជាបេក្ខជនអនុប្រធានាធិបតី។
ក្នុងអំឡុងពេលនៃយុទ្ធនាការនៃការស្វែងរកសំឡេងឆ្នោត លោកមូជីកាគឺ ជាអ្នកនាំមុខគេ ប៉ុន្តែអតីតកាលទ័ពព្រៃរបស់គាត់ដែលធ្វើអោយគាត់ឈឺចាប់ ត្រូវបានបង្ហាញឱ្យឃើញនៅពីក្រោយគាត់ បានធ្វើឱ្យមានភាពចម្រូងចម្រាសក៏ដូចជាការរិះគន់ជាសាធារណៈរបស់មេដឹកនាំនៃបណ្តា ប្រទេសអាមេរិកខាងត្បូងមួយចំនួន រួមមាន អាហ្សង់ទីន និង វេណេស៊ុយអេឡា។ ។ ទោះបីជា EP-FA បានរក្សាសំឡេងភាគច្រើនរបស់សភាក្នុងការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី ២៥ ខែតុលាក៏ដោយ ក៏លោកមូជីកាមិនបានធានានូវសំឡេង ៥០ ភាគរយបូកមួយនៃសំលេងដែលចាំបាច់ដើម្បីការពារការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីឡើយ។ នៅក្នុងការប្រគួតប្រជែងដែលធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ២៩ ខែវិច្ឆិកាលោកមូជីកាបានផ្តួលអតីតប្រធានាធិបតី Luis Lacalle Herrera នៃគណបក្សជាតិ (Blanco) និង បានចូលកាន់តំណែងនៅថ្ងៃទី ១ ខែមីនាឆ្នាំ ២០១០។
ស្នាដៃរបស់លោក មូជីកាក្នុងនាមជាប្រធានាធិបតី
ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកមូជីកា សេដ្ឋកិច្ចអ៊ុយរូហ្គាយបានបន្តរីកចម្រើនដោយប្រកាសកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ខណៈពេលដែលរក្សាអត្រាគ្មានការងារធ្វើទាប ប្រឆាំងនឹងស្ថានភាពនេះ រដ្ឋបាលរបស់គាត់បានណែនាំច្បាប់ដែលជឿនលឿនដែលផ្លាស់ប្តូរទិដ្ឋភាពសង្គមរបស់អ៊ុយរូហ្គាយ។
នៅខែមិថុនាឆ្នាំ ២០១២ លោកមូជីកាបានស្នើ ឲ្យ រដ្ឋាភិបាលធ្វើឱ្យស្របច្បាប់ និង ចែកចាយកញ្ឆាដើម្បីកាត់បន្ថយប្រាក់ចំណូលដល់អ្នកចែកចាយគ្រឿងញៀន។ បន្ទាប់មកនៅក្នុងខែវិច្ឆិកា លោកអនុម័តលើលិខិតមួយ ត្រូវបានគេណែនាំនៅក្នុងសភាតំណាងដោយគូសបញ្ជាក់ពីក្របខ័ណ្ឌសម្រាប់បទប្បញ្ញត្តិរបស់រដ្ឋាភិបាលនៃការផលិតកញ្ឆា ការលក់ និង ការប្រើប្រាស់។ នៅចុងខែធ្នូឆ្នាំ ២០១៣ សភា និង ព្រឹទ្ធសភាបានអនុម័តច្បាប់នេះ ហើយលោកមូជិកាក៏បានចុះហត្ថលេខាលើច្បាប់នេះ។
នៅខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ អ៊ុយរូហ្គាយបានក្លាយជាប្រទេសអាមេរិកខាងត្បូងដំបូងបង្អស់ដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានការរំលូតកូនរហូតដល់សប្តាហ៍ទី ១២ នៃការមានផ្ទៃពោះ។
ហើយនៅខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៣ លោកមូចាកាបានចុះហត្ថលេខាលើអនុក្រឹតមួយ ដែលធ្វើឱ្យអ៊ុយរូហ្គាយក្លាយជាប្រទេសទី ២ នៅអាមេរិកឡាទីនដែលធ្វើឱ្យអាពាហ៍ពិពាហ៍ភេទដូចគ្នាមានលក្ខណៈស្របច្បាប់។
អ៊ុយរូហ្កាយ កំណត់អាណត្តិប្រធានាធិបតី ដោយប្រធានាធិបតីអាចកាន់តំណែងបានត្រឹមមួយអាណត្តិប៉ុណ្ណោះ។ ប្រធានាធិបតីដែលគួរអោយគោរព និងក្រីក្របំផុត Jose Mujica ត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ហើយដោយចុះចេញពីតំណែង ហើយលោកមិនគាំទ្រឡើយចំពោះការកាន់អំណាចយូរឆ្នាំ។ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកប្រាំឆ្នាំ អ៊ុយរ៉ូហ្កាយ បានរីកលូតលាស់ទៅមុខបានឆាប់រហ័ស ហើយប្រជាជននៃរដ្ឋអាមេរិកឡាទីននេះមិនចង់អោយប្រធានាធិបតី Mujica ចុះចេញពីតំណែងនោះឡើយ។ លោក Mujica រំពឹងថារដ្ឋាភិបាលថ្មីនឹងមានសមត្ថភាពដឹកនាំខ្ពស់ និងល្អប្រសើរជាងរដ្ឋាភិបាលលោកទៅទៀត។
ហើយ ក្រោយពេលដែលអាណត្តិប្រាំឆ្នាំរបស់លោកបញ្ចប់ទៅ ក្រោយការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីអ៊ុយរ៉ូហ្កាយកន្លងមក។ លោកត្រូវបានគេចាត់ទុកជាប្រធានាធិបតីដែលដែលមានប្រជាប្រិយភាពបំផុតលើលោក និងជាអ្នកនយោបាយដែលគិតគូរពីប្រយោជន៍ប្រជាជនច្រើនជាងខ្លួនឯងផ្ទាល់។
ប្រហែលជាមានតែប្រធានាធិបតីម្នាក់នេះទេ ដែលហ៊ានលះបង់ទ្រព្យធន លុយកាក់ដែលខ្លួនមាន និងរកបានស្ទើតែទាំងអស់ជួយសកម្មភាពមនុស្សធម៌ និងប្រជាជនដែលកំពុងអត់ឃ្លាននោះ។ លោក Mujica ត្រូវបានគេកោតស្ញប់ស្ញែង ចំពោះសន្តានចិត្តនិងការបរិច្ចាកដ៏ធំធេងបំផុត ដោយផ្តល់ថវិកា ប្រមាណ ៩០ភាគរយនៃប្រាក់បៀវត្សន៍សរុប ១២០០០ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយខែ ជួយដល់សកម្មភាពមនុស្សធម៌។
