គិតមកត្រឹមសម័យសង្រ្គាមលោកលើកទី២ តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ស្ទើរតែទាំងមូលកំពុងស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមរបស់មហាអំណាចលោកខាងលិច គឺ៖
- តំបន់ឥណ្ឌូចិន (កម្ពុជា វៀតណាម និងឡាវ) ស្ថិតក្រោមអាណានិគមបារាំង
- ភូមា និង ម៉ាឡេស៊ីស្ថិតក្រោមអាណានិគមអង់គ្លេស
- ឥណ្ឌូណេស៊ីស្ថិតក្រោមអាណានិគមហូឡង់
- និង ហ្វីលីពីនស្ថិតនៅក្រោមអាណាព្យាបាលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក
- លើកលែងតែប្រទេសថៃមួយចេញ ដែលបារាំង និងអង់គ្លេសបានព្រមព្រៀងគ្នាមិនយកមកដាក់ជាដែនអាណានិគម ដើម្បីទុកធ្វើជាតំបន់ទ្រនាប់។
ចាប់ពីចុងឆ្នាំ១៩៤០ នៅក្រោយពេលដែលបារាំងចាញ់សង្រ្គាមទល់នឹងអាល្លឺម៉ង់ ហើយរដ្ឋាភិបាលបារាំងដឹកនាំដោយសេនាប្រមុខ Philippe Pétain ត្រូវក្លាយជារដ្ឋាភិបាលរណបហ៊ីត្លែរ ជប៉ុន ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាល្លឺម៉ង់ ក៏បានបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួនឲ្យចូលមក ក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិន។ នៅពេលនោះ ថ្វីដ្បិតតែឥណ្ឌូចិននៅមានឈ្មោះជាដែនអាណានិគមបារាំង ក៏ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលបារាំងដែលធ្លាក់ចុះខ្សោយត្រូវបង្ខំចិត្តអនុញ្ញាតឲ្យកងទ័ពជប៉ុនបោះមូលដ្ឋានទ័ពនៅក្នុងដែនអាណានិគមរបស់ខ្លួន។
ជប៉ុនចូលឈ្លានពានកាន់កាប់តំបន់ឥណ្ឌូចិន គឺក្នុងគោលដៅសំខាន់ពីរ៖ ទីមួយ ដើម្បីកាត់ផ្តាច់ផ្លូវនាំចូលគ្រឿងសព្វាវុធទៅចិនផង និងទីពីរ ដើម្បីទុកធ្វើជាមូលដ្ឋានឈានទៅឈ្លានពានដែនអាណានិគមរបស់លោកខាងលិចផ្សេងទៀត នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ក៏ប៉ុន្តែ សកម្មភាពឈ្លានពានរបស់ជប៉ុននៅឥណ្ឌូចិនត្រូវប្រឈមមុខនឹងឧបសគ្គដ៏ធំមួយ គឺការការតវ៉ាជំទាស់ពីសំណាក់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ក្រោយពីបានចរចាជាមួយអាមេរិកស្វែងរកដំណោះស្រាយមិនបាន ជប៉ុនក៏បានសម្រេចបើកការវាយប្រហារទៅលើមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកអាមេរិក ប្រចាំតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក គឺមូលដ្ឋានទ័ព Pearl Harbor នៅកោះហាវ៉ៃ។
គោលដៅរបស់ជប៉ុន គឺចង់ត្រួតត្រាមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក ដើម្បីរារាំងអាមេរិកកុំឲ្យចូលមករំខានសកម្មភាពឈ្លានពានរបស់ជប៉ុន នៅក្នុងតំបន់អាស៊ី ជាពិសេស តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
តាមគម្រោងការណ៍របស់ជប៉ុន ក្រោយពីវាយប្រហារលើ Pearl Harbor បានសម្រេចហើយ កងទ័ពជប៉ុននឹងបើកការវាយប្រហារភ្លាមៗ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដោយឲ្យកងទ័ពជប៉ុនប្រចាំនៅតំបន់ឥណ្ឌូចិន បើកការវាយប្រហារទៅលើប្រទេសថៃ ដើម្បីយកទឹកដីថៃធ្វើជាមូលដ្ឋានទ័ពក្នុងការឈ្លានពានបន្តទៅទិសខាងលិច សំដៅទៅភូមា និងបន្ទាប់មកទៅឥណ្ឌា និងទៅទិសខាងត្បូង សំដៅទៅម៉ាឡេស៊ី និងឥណ្ឌូណេស៊ី។
នៅថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៤១ កងទ័ពជប៉ុនបានបើកការវាយប្រហារទៅលើមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកអាមេរិក នៅ Pearl Harbor នៅកោះហាវ៉ៃ ហើយមួយថ្ងៃក្រោយមក ជប៉ុនក៏បានបញ្ជូនទ័ពចូលឈ្លានពានប៉ែកខាងត្បូងប្រទេសថៃ ទៅតាមការគ្រោងទុក។ រដ្ឋាភិបាលថៃ ដោយដឹងថាខ្លួនមិនមានកម្លាំងអាចទប់ទល់នឹងកងទ័ពជប៉ុន ក៏បានសុំចរចាឈប់បាញ់ភ្លាមៗ ដោយសុខចិត្តដាក់ខ្លួនជាប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ជប៉ុន ហើយបើកឲ្យកងទ័ពជប៉ុនប្រើប្រាស់ទឹកដីថៃ ដើម្បីធ្វើការវាយប្រហារទៅលើដែនអាណានិគមលោកខាងលិច។
នៅថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៤១ ជប៉ុនបានប្រើមូលដ្ឋានទ័ពនៅប៉ែកខាងត្បូងប្រទេសថៃ បើកការវាយប្រហារទៅលើម៉ាឡេស៊ី ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នា បញ្ជូនទ័ពជើងទឹកមួយក្រុមផ្សេងទៀតឲ្យចូលឈ្លានពានហ្វីលីពីន។
ចក្រភពអង់គ្លេស ដែលជាប់ដៃក្នុងការច្បាំងទប់ទល់នឹងហ៊ីត្លែរនៅអឺរ៉ុបផង ហើយខ្ជីខ្ជា និងមើលស្រាលកម្លាំងទ័ពជប៉ុនផង បានបញ្ជូនទ័ពតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ឲ្យមកពង្រឹងកម្លាំង នៅតាមដែនអាណានិគមនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ជាលទ្ធផល នៅក្នុងសមរភូមិនៅម៉ាឡេស៊ី កងទ័ពអង់គ្លេសមានចំនួនតិចជាងកងទ័ពជប៉ុនដល់ទៅពីរដង ហើយគ្រឿងសព្វាវុធក៏ចាញ់ប្រៀបជប៉ុនយ៉ាងឆ្ងាយផងដែរ។
ហេតុដូច្នេះហើយបានជាក្នុងរយៈពេលមិនដល់មួយសប្តាហ៍ផង កងទ័ពជប៉ុនបានវាយបំបាក់កងទ័ពអង់គ្លេសនិងសម្ព័ន្ធមិត្ត ដោយដណ្តើមកាន់កាប់បានទាំងស្រុងនូវតំបន់ប៉ែកខាងជើងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ហើយព្រមទាំងបានចាប់ផ្តើមបើកការឈ្លានពានក្នុងមុខព្រួញថ្មីផ្សេងទៀត គឺវាយប្រហារលើឥណ្ឌូណេស៊ី និងភូមា។
គិតត្រឹមពាក់កណ្តាលខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៤២ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីទាំងមូលត្រូវធ្លាក់ក្រោមការកាន់កាប់របស់ជប៉ុន ហើយចក្រភពអង់គ្លេសត្រូវបាត់បង់មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកដ៏សំខាន់មួយ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ គឺមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកនៅសិង្ហបុរី។ ប៉ុន្មានខែក្រោយមក ភូមា ដែលជាដែនអាណានិគមមួយទៀតរបស់អង់គ្លេស ក៏ត្រូវធ្លាក់ក្នុងដៃជប៉ុន ហើយសូម្បីតែឥណ្ឌា ដែលជាដែនអាណានិគមដ៏ធំបំផុតរបស់អង់គ្លេសនៅអាស៊ី ហើយដែលមានព្រំដែនជាប់នឹងភូមា ក៏ត្រូវប្រឈមមុខនឹងការឈ្លានពានរបស់ជប៉ុនផងដែរ។
នៅឥណ្ឌូណេស៊ីវិញ កងទ័ពហូឡង់ត្រូវទទួលបរាជ័យ ហើយសុខចិត្តប្រគល់ដែនអាណានិគមឥណ្ឌូណេស៊ីទៅឲ្យជប៉ុនកាន់កាប់ នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៤២។ ចំណែកកងទ័ពអាមេរិកវិញត្រូវបានកងទ័ពជប៉ុនវាយឲ្យដកថយចេញពីហ្វីលីពីន នៅខែឧសភា។
គិតមកត្រឹមពាក់កណ្តាលឆ្នាំ១៩៤២ តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ស្ទើរតែទាំងមូល គឺកម្ពុជា វៀតណាម ឡាវ ម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូណេស៊ី ហ្វីលីពីន និងភូមា ត្រូវធ្លាក់ក្រោមការកាន់កាប់របស់កងទ័ពជប៉ុន។ ចំណែកប្រទេសថៃវិញ ថ្វីដ្បិតតែមានឈ្មោះជាប្រទេសឯករាជ ក៏ប៉ុន្តែ ក៏ត្រូវដាក់ខ្លួនជាប្រទេសរណបជប៉ុនផងដែរ។ បូកបន្ថែមជាមួយនឹងប្រទេសកូរ៉េ និងមួយផ្នែកនៃប្រទេសចិន គឺជាងពាក់កណ្តាលតំបន់អាស៊ី ដែលត្រូវស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ចក្រភពជប៉ុន។
ជាងពីរឆ្នាំ ក្រោយពីសង្រ្គាមលោកលើកទី២បានផ្ទុះឡើង សហរដ្ឋអាមេរិកបានព្យាយាមរក្សានយោបាយឯកោនិយមរបស់ខ្លួន ដោយព្យាយាមមិនប្រឡូកខ្លួនចូលទៅក្នុងសង្រ្គាម។ ក៏ប៉ុន្តែ ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាជាមួយជប៉ុន នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ជាពិសេស នៅចិន និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានរុញសហរដ្ឋអាមេរិកឲ្យខិតកាន់តែជិតមាត់ជ្រោះសង្រ្គាមពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។
នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ១៩៤១ នៅក្រោយពេលដែលជប៉ុនចូលឈ្លានពានកាន់កាប់ឥណ្ឌូចិន ដែលពេលនោះ គឺជាដែនដីអាណានិគមរបស់បារាំង សហរដ្ឋអាមេរិកបានដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចលើជប៉ុន ដែលធ្វើឲ្យជប៉ុនបាត់បង់ចំណូលយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ពីការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ព្រមទាំងបាត់បង់ប្រភពផ្គត់ផ្គង់ប្រេងស្ទើរតែទាំងស្រុង។
ក្រោយពីបានចរចាជាមួយអាមេរិករាប់ខែតែគ្មានដំណោះស្រាយ នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៤១ ហ៊ីដេគី តូចូ នាយករដ្ឋមន្រ្តីជប៉ុនក៏បានសម្រេចធ្វើសង្រ្គាមជាមួយអាមេរិក។ នៅថ្ងៃទី២៥ វិច្ឆិកា កងទ័ពជើងទឹកជប៉ុនបានចេញដំណើរពីបន្ទាយ ដើម្បីឆ្ពោះទៅបើកការវាយប្រហារលើសហរដ្ឋអាមេរិក។
សហរដ្ឋអាមេរិកដែលអាចបំបែកកូដលួចអានសារសម្ងាត់របស់ជប៉ុនបានតាំងពីយូរមកហើយនោះ បានដឹងតាំងពីដើមខែវិច្ឆិកាថា ជប៉ុនកំពុងរៀបចំសកម្មភាពធ្វើសង្រ្គាមមកលើអាមេរិក ក៏ប៉ុន្តែ មិនដឹងទេថា តើជប៉ុនគ្រោងបើកការវាយប្រហារទៅលើទីតាំងណាមួយពិតប្រាកដ។ ជប៉ុនវិញបានព្យាយាមលាក់ការណ៍យ៉ាងជិតបំផុត ពីព្រោះមេទ័ពជប៉ុនដឹងថា គន្លឹះនៃជោគជ័យ គឺការលួចវាយឆ្មក់ដោយមិនឲ្យអាមេរិកដឹងខ្លួនមុន។
ទិសដៅដែលជប៉ុនគ្រោងធ្វើការវាយប្រហារ គឺមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកអាមេរិកប្រចាំតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលមានទីតាំងនៅ Pearl Harbor រដ្ឋហាវ៉ៃ ចម្ងាយប្រមាណជាង ៦០០០គីឡូម៉ែត្រពីប្រទេសជប៉ុន។
នៅក្នុងយុទ្ធសាស្រ្តទ័ពរបស់ជប៉ុន ការកម្ទេចមូលដ្ឋានទ័ព Pearl Harbor គឺជាចំណុចគន្លឹះ ក្នុងការឈានទៅត្រួតត្រាមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក ដើម្បីរារាំងអាមេរិកកុំឲ្យចូលមករំខានសកម្មភាពឈ្លានពានរបស់ជប៉ុន នៅក្នុងតំបន់អាស៊ី។ តាមគម្រោងការណ៍របស់ជប៉ុន ក្រោយពីបើកការវាយប្រហារលើ Pearl Harbor បានសម្រេចហើយ កងទ័ពជប៉ុននឹងបើកការវាយប្រហារភ្លាមៗ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដោយឲ្យកងទ័ពជប៉ុនប្រចាំនៅតំបន់ឥណ្ឌូចិន បើកការវាយប្រហារចាក់ចូលតាមប្រទេសថៃ ដើម្បចូលឈ្លានពានដែនដីអាណានិគមរបស់អង់គ្លេស នៅភូមា និងម៉ាឡេស៊ី ដែនដីអាណានិគមរបស់ហូឡង់ នៅឥណ្ឌូណេស៊ី និងប្រទេសហ្វីលីពីន ដែលនៅពេលនោះស្ថិតនៅក្រោមអាណាព្យាបាលរបស់អាមេរិក។
មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹក Pearl Harbor ព្រឹកថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៤១ ត្រូវជាថ្ងៃអាទិត្យ។ ដោយសារតែនៅពេលនោះ អាមេរិកមិនស្ថិតក្នុងស្ថានភាពសង្រ្គាម ទាហាននៅ Pearl Harbor ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យឈប់សម្រាក នៅថ្ងៃអាទិត្យ ដោយទុកតែមួយចំនួនតូចឲ្យនៅយាមប្រចាំការ។
ម៉ោង ៧ព្រឹក ទាហានដែលប្រចាំការនៅមុខរ៉ាដាការពារដែនអាកាសហាវ៉ៃបានកត់សម្គាល់ឃើញយន្តហោះយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ហោះក្នុងល្បឿនយ៉ាងលឿន ពីទីសមុទ្រ សំដៅមក Pearl Harbor។ ក៏ប៉ុន្តែ មេបញ្ជាការទទួលបន្ទុករ៉ាដាបានប្រាប់ថាកុំឲ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើល ដោយគិតថា យន្តហោះដែលរ៉ាដាចាប់បាននេះ គឺជាយន្តហោះចម្បាំង ដែលគេបញ្ជូនពីអាមេរិកដីគោក ហើយដែលតាមគម្រោងនឹងត្រូវមកដល់ Pearl Harbor នៅថ្ងៃអាទិត្យនោះ។
ក៏ប៉ុន្តែ តាមពិតយន្តហោះអស់ទាំងនេះ គឺជាយន្តហោះចម្បាំងរបស់ជប៉ុន ដែលមានសរុបទាំងអស់ ចំនួន ជាង ៤០០គ្រឿង ចែកចេញជាបីក្រុម ដោយហោះចេញពីនាវាផ្ទុកយន្តហោះចំនួន ៦គ្រឿង អមទៅដោយនាវាចម្បាំងតូចធំ គិតជាសរុបចំនួន ជិត ៥០គ្រឿង សំដៅទៅធ្វើការវាយប្រហារលើ Pearl Harbor។ យន្តហោះចម្បាំងក្រុមទីមួយរបស់ជប៉ុន បានចាប់បើកការវាយប្រហារទៅលើ Pearl Harbor នៅម៉ោងប្រមាណជាជិត ៨ព្រឹក បន្តកន្ទុយជាប់ៗគ្នាដោយក្រុមទី២ និងក្រុមទី៣ ដោយមិនឲ្យអាមេរិកមានពេលអាចតដៃទាន់។
៩០នាទីក្រោយមក ប្រតិបត្តិការវាយប្រហារលើ Pearl Harbor ត្រូវបញ្ចប់ ហើយកងទ័ពជប៉ុនក៏បានដកថយចេញទៅវិញ ដោយបន្សល់ទុកនូវការខូចខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរបំផុតដល់កងទ័ពអាមេរិក។ គិតជាសរុប ការវាយប្រហាររបស់ជប៉ុនទៅលើ Pearl Harbor បានបណ្តាលឲ្យអាមេរិកបាត់បង់នាវាចម្បាំងចំនួន ១៨គ្រឿង យន្តហោះច្បាំងជិត ៣០០គ្រឿង ព្រមទាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធយោធាជាច្រើនទៀត ហើយកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះទៅទៀត គឺការបាត់បង់ជីវិតទាហានប្រមាណជិត ២៥០០នាក់ និង ១០០០នាក់ផ្សេងទៀតត្រូវរងរបួស។
ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ការវាយប្រហារទៅលើ Pearl Harbor ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាបរាជ័យដ៏ធំមួយសម្រាប់ជប៉ុន។ បរាជ័យ នៅក្នុងន័យថា ជប៉ុនមិនអាច កម្ទេចទ័ពជើងទឹកអាមេរិកប្រចាំមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកបានទាំងស្រុងដូចការចង់បាន ដោយសារតែជប៉ុនមិនបានកម្ទេចឃ្លាំងស្តុកប្រេង និងអាវុធ ព្រមទាំងរោងជាងសម្រាប់ជួសជុលនាវានៅ Pearl Harbor។ ចំណែកឯនាវាចម្បាំងសំខាន់ៗរបស់អាមេរិក ជាពិសេស នាវាផ្ទុកយន្តហោះធំៗជាច្រើនគ្រឿង ក៏មិនស្ថិតនៅក្នុងបន្ទាយ នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ ទី៧ធ្នូនោះ។