ពីមេធាវី ការពារសិទ្ធមនុស្ស ក្លាយជាប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង លោក Moon Jae-In

នៅក្នុងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ជាងមួយទស្សវត្សចុងក្រោយនេះមានប្រធានាធិបតីជាច្រើននាក់បានឡើងកាន់តំណែង ដោយមានអ្នកខ្លះត្រូវបានជាប់ចោទក្នុងរឿងក្ដីពុករលួយក្នុងពេលកាន់តំណែងជាដើម។ ប៉ុន្តែបន្ឬាប់មកលោក Moon Jae-in ត្រូវបានប្រជាជនកូរ៉េខាងត្បូងត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសជាប្រធានាធិបតី នៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េនិងបានចាប់ផ្តើមអាណត្តិ ៥ ឆ្នាំរបស់លោកនៅខែឧសភាឆ្នាំ ២០១៧។

តើលោក Moon Jae-in ជាអ្នកណា?

លោក Moon Jae-In គឺជាអ្នកនយោបាយនៃប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង។ បន្ទាប់ពីចំណាយពេលប៉ុន្មានឆ្នាំដំបូងនៃភាពក្រីក្រ លោកបានក្លាយជាមេដឹកនាំបាតុកម្មនិស្សិតនៅពេលដែលគាត់កំពុងសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យ Kyung Hee ហើយបន្ទាប់ពីពីរទសវត្សជាមេធាវីការពារសិទ្ធិមនុស្ស។

លោកបានចូលបម្រើការងាររដ្ឋបាលរបស់ប្រធានាធិបតីលោក Roh Moo-hyunក្នុងឆ្នាំ ២០០២។ ហើយលោក មូន ក៏បានចាប់ផ្តើមអាជីពជាអ្នកនយោបាយផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គាត់ក្នុងនាមជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រជាតិនៅឆ្នាំ ២០១២។

បន្ទាប់ពីមានរឿងអាស្រូវពុករលួយនៅក្នុងរដ្ឋបាលដែលធ្វើឱ្យលោកស្រី Park Geun-hye បានធ្លាក់តំណែង មុនលោក Moon Jae-In ត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសជាប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េនៅខែឧសភាឆ្នាំ ២០១៧។

កុមារភាព និង ការសិក្សា

លោក Moon Jae-in បានកើតនៅកោះ Geoje ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង នៅថ្ងៃទី ២៤ ខែមករាឆ្នាំ ១៩៥៣។ ឪពុកម្តាយរបស់គាត់ដែលបានភៀសខ្លួនចេញពីរបបកុម្មុយនិស្តកូរ៉េខាងជើងបានតស៊ូ ដើម្បីរក្សាគ្រួសារចេញពីភាពក្រីក្រ។ លោក Moon បានរៀបរាប់ពីរឿងរ៉ាវដែលត្រូវបានចងភ្ជាប់ទៅនឹងខ្នងម្តាយរបស់គាត់នៅពេលដែលនាងបានលក់ពងទាដើម្បីរកប្រាក់ចំណេញ។

ទោះបីជាមានការលំបាកយ៉ាងណាក៏ដោយក៏លោក Moon បានបង្ហាញពីក្មេងដែលអាចមានអនាគតភ្លឺថ្លាហើយគាត់ត្រូវបានគេទទួលយកចូលទៅក្នុងអនុវិទ្យាល័យ Gyeongnam Middle School ដ៏ល្បីល្បាញនៅ Busan។

សកម្មជនទំនើងរបស់គាត់បានផ្ទុះឡើងនៅវិទ្យាល័យ Kyungnam ហើយក្រោយមកគាត់បានដឹកនាំការតវ៉ាប្រឆាំងនឹងប្រធានាធិបតី Park Chung-hee ពេលគាត់កំពុងសិក្សាច្បាប់នៅសាកលវិទ្យាល័យ Kyung Hee ដែលជាលទ្ធផលគាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅពេលធ្វើបាតុកម្មម្តង។

លោក Moon បានបញ្ចូលទៅក្នុងកងកំលាំងពិសេសរបស់កងទ័ពក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៦ លោកមូនបានចូលរួមក្នុង “ប្រតិបត្តិការប៉ូលប៊ុនយ៉ាន” ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការសម្លាប់ទាហានអាមេរិកពីរនាក់នៅក្នុងតំបន់គ្មានយោធានៅកូរ៉េ។ លោកបានវិលត្រឡប់ទៅសិក្សា និង សកម្មភាពវិញ នៅទសវត្សចុងក្រោយនេះដោយដឹងថាគាត់បានប្រលងបាក់ឌុបបន្ទាប់ពីត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅឯបាតុកម្មមួយផ្សេងទៀតក្នុងឆ្នាំ ១៩៨០។

លោកមូនបានរក្សាឧត្តមភាពសិក្សារបស់គាត់តាមរយៈវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និង បណ្តុះបណ្តាលយុត្តិធម៌ដោយលោកបានបញ្ចប់វគ្គទី ២ នៅក្នុងថ្នាក់របស់គាត់ក្នុងឆ្នាំ ១៩៨២។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយគាត់បានរកឃើញថាគាត់ត្រូវបានគេដកសិទ្ធិឱ្យក្លាយជាចៅក្រមដោយសារតែការជាប់ទាក់ទងយ៉ាងទូលំទូលាយរបស់គាត់ជាមួយនឹងការតវ៉ាប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល។

ពីមេធាវីរហូតដល់ជំនួយការនយោបាយកំពូល

នៅជុំវិញពេលនេះលោកមូនបានជួបលោក Roh Moo-hyun ដែលជាមេធាវីម្នាក់ទៀតដែលមានតំលៃដូចគ្នា។ ពួកគេបានសហការគ្នាដើម្បីបើកក្រុមហ៊ុនច្បាប់នៅទីក្រុងប៊ូសានដែលជំនាញផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សដែលតែងតែទទួលយករឿងក្តីនិស្សិត និង កម្មករដែលមានប្រាក់ឈ្នួលទាប។

លោកមូនបានបន្តការអនុវត្តន៍ការងារ បន្ទាប់ពីលោក Roh Moo-hyun បានចាកចេញពីការចាប់ផ្តើមអាជីពនយោបាយយ៉ាងជោគជ័យនៅឆ្នាំ ១៩៨៧។ នៅឆ្នាំ ២០០២ បន្ទាប់ពីលោក Roh Moo-hyun បានជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូងលោកមូនបានចូលរួមជាមួយមិត្តចាស់របស់លោកម្តងទៀតនៅពេលនេះក្នុងនាមជាលេខាធិការជាន់ខ្ពស់សម្រាប់កិច្ចការពលរដ្ឋ។

ទោះបីជាគាត់ក្រោយមកបាននិយាយអំពីការងឿងឆ្ងល់ដំបូងរបស់គាត់ជាអ្នកបម្រើសាធារណៈក៏ដោយក៏លោក Moon អាចសម្របខ្លួនទៅនឹងទំនួលខុសត្រូវថ្មីរបស់គាត់។ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៤ លោកបានជួយត្រួតពិនិត្យការបើកសួនឧទ្យាន Kaesong ដែលជាគម្រោងសេដ្ឋកិច្ចរួមគ្នារវាងរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េខាងជើងនិងកូរ៉េខាងត្បូង។

ក្នុងឆ្នាំ ២០០៧ លោកបានទទួលតំណែងជាប្រធានបុគ្គលិករបស់លោក Roh Moo-hyun និងត្រូវបានតែងតាំងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការលើកកម្ពស់សម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលជាមួយមេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើងគីមជុងអ៊ីល។

កាងារជាមេដឹកនាំនយោបាយ

រីករាយដែលបានត្រលប់មកអនុវត្តឯកជនភាពវិញ បន្ទាប់ពីរដ្ឋបាលរបស់លោក Roh Moo-hyun បានបញ្ចប់ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ ហើយលោកមូនត្រូវបានគេចាប់អារម្មណ៍ បន្ទាប់ពីលោករ៉ូបានធ្វើអត្តឃាតនៅឆ្នាំបន្ទាប់បម្រើជាមុខជាសាធារណៈចំពោះការកាន់ទុក្ខនៃការស្លាប់របស់លោក Roh Moon-Hyun។

ដោយទទួលយកការភ្លាត់ស្នៀតសម្រាប់មិត្តភក្តិ និង អ្នកណែនាំដែលបានចាកចេញរបស់គាត់លោកមូនកាលពីឆ្នាំ ២០១២ ត្រូវបានគេបោះឆ្នោតជ្រើសរើសជាសមាជិកសភាជាតិម្នាក់ចេញពីស្រុក Sasang-gu ក្នុងក្រុងប៊ូសាន។

នៅឆ្នាំនោះគាត់ក៏បានឈរឈ្មោះជាប្រធានាធិបតីប្រឆាំងនឹងលោកស្រី Park Geun-hye ដែលជាកូនស្រីរបស់សត្រូវចាស់គឺ Park Chung-hee មុនពេលទទួលរងនូវការបាត់បង់។

នៅឆ្នាំ ២០១៥ លោកមូនបានទទួលតំណែងជាប្រធានសម្ព័ន្ធនយោបាយថ្មីដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យដែលបានក្លាយជាគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសកូរ៉េ។

នៅចុងឆ្នាំ ២០១៦ បន្ទាប់ពីមានលេចព័ត៌មានអំពីការធ្វើអំពើមិនត្រឹមត្រូវរបស់លោកស្រីផាកជាមួយមនុស្សជំនិតរបស់លោកស្រីយូរមកហើយ។ លោកមូនស្ថិតនៅជួរមុខនៃការតវ៉ាដែលអំពាវនាវឱ្យលោកស្រីប្រធានាធិបតីបណ្តេញចេញដែលនាំឱ្យលោកស្រីចោទប្រកាន់និងដកខ្លួនចេញពីតំណែងជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ១០ ខែមីនាឆ្នាំ ២០១៧។

លោក Moon បានក្លាយជាបេក្ខជនឈានមុខគេយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងការធ្វើជាប្រធានាធិបតីដែលទំនេរ។

លោកបានសន្យាយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ ប៉ុន្តែការអត់ធ្មត់ចំពោះយុទ្ធសាស្រ្តឈ្លានពានកាន់តែខ្លាំងឡើងរបស់កូរ៉េខាងជើងដោយបង្ហាញក្តីសង្ឃឹមនៅក្នុងឧបទ្វីបក្នុងការបង្រួបបង្រួមមួយនិងបានសន្យាថានឹងអនុម័តផែនការជំរុញដើម្បីប្រឆាំងនឹងអត្រាគ្មានការងារធ្វើដែលកំពុងកើនឡើង។ នៅថ្ងៃទី ៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧ លោកមូន ការបោះឆ្នោតរបស់គូប្រជែងយ៉ាងប្រកៀប្រកិតបំផុតរបស់លោក ដើម្បីឈ្នះការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូងលើកទី ១៩។

ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង

តួនាទីថ្មីរបស់លោកមូនបានប្រកាសផែនការរបស់លោកដើម្បីផ្លាស់ចេញទៅសតិវិមានបៃតង តាមបែបប្រពៃណី និង ការបង្ហាញខ្លូនជាសាធារណៈក្នុងនាមជា «ប្រធានាធិបតី Gwanghwamun»។ លោក Moon ក៏បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយនៃរដ្ឋបាលរបស់លោកដែលរួមមានការសង្កត់ធ្ងន់លើការដោះស្រាយវិសមភាពប្រាក់ចំណូល និង វិមជ្ឈការរបស់រដ្ឋាភិបាល។

ក្នុងពេលនេះប្រធានាធិបតី Moon Jae-In បានប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាបន្ទាន់របស់មេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើងគីមជុងអ៊ុនក្នុងការអភិវឌ្ឍកម្មវិធីអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។

ខណៈដែលអះអាងពីសាមគ្គីភាពលើបញ្ហាជាមួយប្រធានាធិបតីអាមេរិកដូណាល់ត្រាំលោកមូនបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថាលោកនឹងមានជំហររឹងមាំក្នុងបញ្ហានៃការចរចានិងយុទ្ធសាស្រ្តយោធា៖ នៅខែមិថុនាឆ្នាំ ២០១៧ លោកបានបញ្ឈប់សកម្មភាពនៃប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសខ្ពស់ដែលដំឡើងដោយអាមេរិក ( THAAD) រង់ចាំការត្រួតពិនិត្យបរិស្ថាន។

ប៉ុន្មានខែក្រោយមកក្នុងអំឡុងពេលថ្លែងសុន្ទរកថារបស់លោកនៅឯរដ្ឋសភាជាតិប្រធានាធិបតីបានបញ្ជាក់ជាថ្មីពីគោលដៅរបស់លោកក្នុងការលុបបំបាត់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរនៅលើឧបទ្វីបនេះ។ យោងតាមកិច្ចព្រមព្រៀងរួមគ្នារបស់កូរ៉េទាំងពីរស្តីពីការរំសាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ រដ្ឋនុយក្លេអ៊ែររបស់កូរ៉េខាងជើងមិនអាចត្រូវបានទទួលយកបានឡើយ។

ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវទំនាក់ទំនងនិងការជួបជាមួយគីមរបស់កូរ៉េខាងជើង

ការចាប់ផ្តើមឆ្នាំ២០១៨ បាននាំមកនូវវឌ្ឍនភាពនៅខាងមុខនោះដោយសារលោកគីមមានឆន្ទៈក្នុងការជួយដល់ប្រទេសជិតខាងនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសរបស់គាត់។ កាលពីខែមករាតំណាងមកពីកូរ៉េខាងជើង និង កូរ៉េខាងត្បូងបានជួបគ្នានៅឯភូមិបទឈប់បាញ់គ្នា នៅក្នុងតំបន់គ្មានកងទ័ព នៃព្រំដែន Panmunjom។ ជាលទ្ធផលដោយមានកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដើម្បីឱ្យអត្តពលិករបស់ពួកគេ ដើរក្បួនក្រោមបដារបស់ប្រទេសកូរ៉េបង្រួបបង្រួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិករដូវរងារឆ្នាំ ២០១៨ ដែលធ្វើឡើងនៅខែបន្ទាប់នៅ Pyeongchang ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។ លើសពីនេះទៅទៀតមេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើងបានបញ្ជូនប្អូនស្រីរបស់គាត់គឺលោកស្រី គីម យូជុង ជាអ្នកតំណាងឱ្យដឹកនាំកីឡាករចូលរួមក្នុងការប្រកួត។

បណ្តាញគមនាគមន៍នៅតែបើកចំហរ សូម្បីតែបន្ទាប់ពីការបញ្ចប់នៃព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិកដោយមានជំនួយការកំពូល ៗ មួយចំនួនរបស់ប្រធានាធិបតី Moon បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីក្រុងព្យុងយ៉ាងសម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចលើកដំបូងរបស់មន្រ្តីកូរ៉េខាងត្បូងចាប់តាំងពីលោកគីមឡើងកាន់អំណាចក្នុងឆ្នាំ ២០១១។

ជំនួយការក៏បានបញ្ជូនឆន្ទៈរបស់លោកគីមទៅជជែកជាមួយមន្រ្តីសហរដ្ឋអាមេរិកទៅកាន់សមភាគីរបស់ពួកគេនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ដោយរៀបចំឆាកសម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅខាងមុខនោះថែមទៀតផង។

នៅថ្ងៃទី ២៧ ខែមេសាលោកគីមបានក្លាយជាមេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើងដំបូងគេដែលបានឆ្លងកាត់ព្រំដែនចូលប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងសម្រាប់កិច្ចប្រជុំជាមួយលោកមូននៅPanmunjom។ ព្រឹត្តិការណ៍ទូរទស្សន៍មួយផ្នែកបានបង្កើតនូវការឱបក្រសោបយ៉ាងកក់ក្តៅនិងមានការរីកចំរើនជានិមិត្តរូបក៏ដូចជាការពិភាក្សាលើបញ្ហាសំខាន់ៗដែលប្រទេសទាំងពីរកំពុងប្រឈមមុខ។

ទន្ទឹមនឹងការប្រកាសថាពួកគេចង់បញ្ចប់ជាផ្លូវការនូវសង្គ្រាមកូរ៉េដែលបានបញ្ចប់ដោយបទឈប់បាញ់គ្នា ប៉ុន្តែមិនមែនបទឈប់បាញ់នៅឆ្នាំ ១៩៥៣ មេដឹកនាំទាំងពីរក៏បានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដែលពួកគេបានបញ្ជាក់ពីគោលដៅរួមនៃការសំរេចបានតាមរយៈការរំសាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរទាំងស្រុង និង ឧបទ្វីបកូរ៉េគ្មាននុយក្លេអ៊ែរ។

ទោះយ៉ាងណាប្រទេសទាំងពីរនៅតែមានបញ្ហាប្រឈមគ្នាជារឿង ដែលអាចឈានដល់ការបង្ករសង្គ្រាមជាមួយគ្នាថែមទៀតផង។ ប៉ុន្តែលោក Moon Jae-In នៅតែបង្ហាញពីភាពទន់ភ្លន់ក្នុងការចរចារជាមួយភាគី កូរ៉េខាងជើងជានិច្ច។ ចំណែកភាគីកូរ៉េខាងជើង នៅតែបង្ហាញពីភាពផ្គើន ដោយតែងតែព្យាយាមគម្រាមពីការបាញ់អាវុធនុយគ្លេអ៊ែរ។