ជីវប្រវត្តិលោក Nelson Mandela បង្ហាញថា លោកជាមនុស្សសំខាន់បំផុតសម្រាប់ពិភពលោក ដែលជានិម្មិតរូបនៃការរើបម្រាសពីរបបជិះជាន់ ប្រកាន់ពូជសាសន៍ និង ជាជ័យលាភីរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពដែលជាប់ពន្ធនាគារយូរជាងគេនៅក្នុងពិភពលោក មុននឹងលោកឡើងជាប្រធានាធិបតីអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។
លោក Nelson Mandela កើតនៅថ្ងៃទី១៨ ខែកក្កដាឆ្នាំ១៩១៨ នៅភូមិ Mvezo នៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ លោកមានឈ្មោះពេញដែលគេហៅនៅក្នុងក្រុមសហគមន៍ដែលលោករស់នៅថា Nelson Rolihlahla Mandela។ ក្នុងជីវិតរបស់លោក លោកបានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ចំនួន៣ដងរួចមកហើយ ដោយបច្ចុប្បន្នលោកមានកូនបង្កើតចំនួន១០នាក់ និងចៅបង្កើតចំនួន១៧នាក់។
ក្នុងនាមជាមេធាវីមួយរូប នាឆ្នាំ១៩៤៤ លោកNelson Mandela បានចូលរួមក្នុងចលនាប្រឆាំងនឹងការរើសអើងពូជសាសន៍ជាមួយគណបក្សសមាជជាតិអាហ្វ្រិក។ កាលនោះលោក Nelson Mandela បានប្រឈមនឹងការស្លាប់ម្តងរួចទៅហើយ នៅឆ្នាំ១៩៦៤ ដោយលោកបានតស៊ូប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុម Apartheid។
ក្រុមខាងលើបានចាប់ខ្លួនលោកជាមួយបក្សពួកប្រឆាំងចំនួន៨នាក់ទៀត នាំឡើងតុលាការអំពីសកម្មភាពរបស់លោក ហើយត្រូវកាត់ឲ្យមានទោសជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត នៅកោះ Robben នៅជិតឆ្នេរសមុទ្រនៃទីក្រុង Cape Town។
លោកបានចំណាយពេល ១៨ ឆ្នាំ នៅទីនោះហើយបានប្រកែកមិនព្រមទទួលសេចក្តីស្នើរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលថានឹងដោះលែងលោក បើសិនជាលោកបោះបង់ចោលការតស៊ូដោយអាវុធរបស់អង្គការ ANC។ បន្ទាប់មកពួកគេបានប៉ុនប៉ង ដាក់ទោសលោកប្រហារជីវិត។ តែទីបំផុត លោកបានជាប់ក្នុងពន្ធាគារជិត២៧ឆ្នាំ គិតពីឆ្នាំ១៩៦៤ រហូតដល់ ១៩៩០។
ក្នុងកំឡុងពេលជាប់ឃុំនៅកោះ Robbin ពួកផ្តាច់ការ Apartheid បានបង្ខំឱ្យលោកធ្វើការជាទម្ងន់ ក្នុងសិប្បកម្មកាប់ថ្ម។ ការងារដោយបង្ខំខាងលើបានបន្សល់ឱ្យលោក គឺជំងឺរលាកសួតធ្ងន់ធ្ងរ ព្រោះកម្ទេចថ្មបានចូលទៅក្នុងផ្លូវដង្ហើម របស់លោក និង ជំងឺឆ្លងនានា។
ក្រោមសម្ពាធពីសហគមន៍អន្តរជាតិ លោកត្រូវបានរបប Apartheid ដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ នាឆ្នាំ១៩៩០ នៅពេលដែលលោកប្រធានាធិបតី Frederick de Klerk បានដាក់គណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ឲ្យមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ហើយនិងដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយភាគច្រើន ។
បន្ទាប់មកលោកបានទទួលពានរង្វាន់ណូប៊ែលសន្តិភាពនាឆ្នាំ១៩៩៣ ស្តីអំពីការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការរើសអើងពូជសាសន៍ ដោយលោកបានចែករំលែករង្វាន់ Nobel សន្តិភាព ជាមួយលោក de Klerk ដែលធ្លាប់ជាសត្រូវដ៏ជូរចត់របស់លោក សម្រាប់វិភាគទាននៅក្នុងដំណាក់កាលសន្តិភាពនៅក្នុងប្រទេស អាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ បន្ទាប់ពីបានទទួលរង្វាន់ លោក Mandela បានថ្លែងសរសើរប្រជាពលរដ្ឋ អាហ្រ្វិកខាងត្បូង។
«អ្នកទាំងអស់បានបង្កើតសង្គមមួយ ដែលទទួលស្គាល់ថាមនុស្សទាំងអស់បានកើតមកមានសិទ្ធិស្មើៗគ្នា»។
ហើយ១ឆ្នាំបន្ទាប់ លោកត្រូវបានប្រជាជនអាហ្វ្រិកខាងត្បូង បោះឆ្នោតជ្រើសជាប្រធានាធិបតី ស្បែកខ្មៅដំបូងអង្អស់ ដោយទទួលបានសំឡេង ៦៦%។ ក្រោយបានឈ្នះឆ្នោតទីមួយរវាងពូជសាសន៍ទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេស អាហ្វ្រ៊ីកខាងត្បូង លោកបានទទួលពិធីសម្ភោធឲ្យឡើងជាប្រធានាធិបតីស្បែកខ្មៅទីមួយរបស់ប្រទេសនេះ ក្នុងជន្មាយុ ៧៥ ឆ្នាំ។
«ជាដាច់ខាត ប្រទេសដ៏ល្អអស្ចារ្យនេះនឹងមិនត្រឡប់ទៅរកបទពិសោធន៍នៃការសង្កត់សង្កិនដោយមនុស្សមួយក្រុមទៅលើមនុស្សមួយក្រុមទៀត ជាថ្មីទៀតឡើយ»។
កាលនោះលោកមកពីគណបក្ស សមាជជាតិអាហ្វ្រិក (ANC)។ ដែលបក្សខាងលើមានគោលនយោបាយប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការរើងអើងព័ណ៌សម្បុរ។ ជាពិសេសជាបក្សដែលកាន់អំណាចសព្វថ្ងៃ នៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូងផងដែរ។ លោក Mandela បានទទួលការគោរពថ្នាក់អន្តរជាតិសម្រាប់ការផ្សះផ្សារជាតិឡើងវិញរបស់ប្រទេស អាហ្វ្រិកខាងត្បូង។
លោក Mandela បានប្តេជ្ញាខ្លួនលោកភាគច្រើនទៅលើការប្រមែប្រមូលពលរដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងត្បូងឲ្យចូលក្នុងយុគសម័យថ្មីនេះដើម្បីធ្វើការក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច ឲ្យមានការអប់រំល្អ។ លោកក៏ជាអ្នកនាំពាក្យម្នាក់នៅក្នុងថ្នាក់អន្តរជាតិផងដែរ។
Nelson Mandela បានបំរើការ ជាប្រធានាធិបតេយ្យពេញមួយអាណត្តិ និង បន្ទាប់មកបន្តធ្វើជារដ្ឋបុរសនិង ដឹកនាំយុទ្ធនាការប្រឆាំងជម្ងឺអេដស៍មុនពេលលោកចូលនិវត្តន៍ពីជីវិតសាធារណៈនៅឆ្នាំ២០០៤។
ក្នុងតំណែងជាប្រធានាធិបតី លោក Mandela បានទទួលការរិះគន់អំពីការមិនដោះស្រាយជម្ងឺឆ្លង AIDS នៅក្នុងប្រទេស អាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ ក៏ប៉ុន្តែក្នុងពេលច្រើនឆ្នាំចុងក្រោយក្នុងជីវិតរបស់លោក លោកបានក្លាយជាអ្នកគាំទ្រនាំមុខនៅក្នុងការប្រយុទ្ធទល់នឹងជម្ងឺ AIDS និង ជាអ្នកការពារសិទ្ធកុមារផងដែរ។
«ទាំងអស់គ្នា យើងអាចប្រយុទ្ធទល់នឹងជម្ងឺ AIDS ហើយធានាឲ្យមានអនាគតដ៏សុវត្ថិភាពជាងមុនសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា»។
ក្នុងប្រទេសមួយដែលបែកបាក់ដោយសារជម្លោះខាងពូជសាសន៍អស់ពេលជាច្រើនឆ្នាំ លោក Nelson Mandela ត្រូវគេចាត់ទុកថាជាមេដឹកនាំដ៏អស្ចារ្យម្នាក់ ជាបុរសម្នាក់ដែលប្តូរប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូងចេញពីអំពើហិង្សានិង សំអប់ ឲ្យទៅជាប្រទេសមួយដែលមានសន្តិភាពនិងការយោគយល់គ្នាច្រើនជាងមុនយ៉ាងសម្បើម។
លោក Nelson Mandela ត្រូវបានក្រុមគ្រួសារបញ្ជូនទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យ នាទីក្រុង Johannesburg កាលពីដើមឆ្នាំ២០១៣នេះ ដោយជំងឺរលាកសួតធ្ងន់ធ្ងរ។ ហើយថ្មីៗកន្លងទៅនេះ គេបានសន្និដ្ឋានថា លោកបានស្និតក្នុងដង្ហើមចុងក្រោយទៅហើយ គឺលោកអាចបន្តជីវិតបានដោយការប្រើប្រាស់ខ្យល់ដង្ហើមសប្បនិម្មិត ប៉ុណ្ណោះ។ ពោលគឺគេចង់ឱ្យលោកបន្តជីវិតបានរហូតដល់ ថ្ងៃខួបកំណើតគម្រប់៩៥ឆ្នាំរបស់លោកកាលពីថ្ងៃទី១៨ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៣កន្លងទៅនេះ ដោយមានថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រធានាធិបតីអាសហរដ្ឋអាមេរិច និង បណ្ដាប្រទេសជាច្រើនផ្សេងៗទៀតដែលបានអញ្ជើញទៅចូលរួមគោរពវិញ្ញាណខ័ណ្ឌរបស់បិតាបង្រូបបង្រួមជាតិ Nelson Mandela៕
